KIRİS(QIRİS)
Her damak tadı bir yemek kültürünü, her yemek kültürü de bir yasam tarzını ortaya koyar. Öz itibariyle yemek kültürü yaşayış biçimini deşifre eder. Yaşayıs biçimi ise doğa ile nasıl yaşandığını, doğadan nasıl fayda sağlandığını gözler önüne serer .
Hakkari yöresine ait olan Kiris (Qris) yemeği de kullanılan malzeme ve yapılış biçimiyle, hem yöre insanını hem de nasıl bir coğrafyada yaşandığını gösteren nitelikler taşımaktadır.
Yemek kültürü bir yönüyle o yörenin insan karakterini de yansıtır. Hakkari İnsanı sert mizaçlı olmasına karşın içi pamuk yumuşaklığındadır. Doğanın cömertliğine karşı yöre insanının minnettarlığı sert mizacının altında yatan güçlü bir özellik olmaktadır.
KIRİS(QIRİS)
Qıris yemeği bu coğrafya insanının damak tadını yansıtan en güzel yemeklerinden bir tanesidir. Yemeğin tarihçesine ilişkin birçok rivayet vardır. Hastalanan Mîr kızını iyileştiren mucizevi yemek olmasından, kara kış günü yöre ahalisinin elinde kalan son gıdalarını birleştirerek yaptıkları bir yemek olmasına kadar, çeşitli hikâyeler anlatılır. Ama şu bir gerçek ki; Qıris yemeğinde kullanılan tüm besin maddeleri bu yörede yetişen meyvelerden, hububat ve gıdalardan, aşılmaz dağlarında otlatılan kuzuların etlerinden elde edildiğidir. Asıl lezzet katan da budur. Bu çok güçlü bir zenginliği de ifade etmektedir. Çünkü damağın zenginliği coğrafyanın da zenginliğidir. Sumağın verdiği ekşi aromasının kuru üzüm tatlılığıyla dengelenmesi, et köftesi ve kemikli lop etin doğal yağ esansının cevizle, nohutla birleşmesi, bunların baharatlarla tatlandırılması, farklı uçlarda seyreden damak tatlarının bir sanatçı edasıyla aynı tencere de birleştirilmesi muhteşem bir yemeğin ortaya çıkmasına yol açıyor. Yöre insanı düğünlerinde gelen misafirlerine bu yemekten ikram eder. Bu davet edilen misafire biçilen kıymetin de bir ölçüsü olur.
YAPILIŞI
Malzemeler. (6 kişilik)
600 gram orta yağlı dana kıyma
1.5 kg kuzu kemikli et
200 gram kırık pirinç
250 gram haşlanmış nohut
250 gram çekirdekli üzüm
300 gram ceviz içi
1 baş soğan
Yeteri miktarda tuz,
Pul biber
Karabiber
Sos için
2 yemek kaşığı domates salçası
1 kaşık biber salçası
100 gram tane sumak
1 su bardağı sıvıyağ
1 yemek kaşığı pulbiber
3 baş soğan
Hazırlanışı
Öncelikle sos hazırlanır.
Julyen usulü yağda kavrulan soğanların içine , 1 tatlı kaşığı karabiber,2 kaşık domates salçası ve 1 kaşık biber salçası ilave edilir. Önceden suda bekletilen sumak suyu bu karışıma ilave edilerek kaynatılır. Kaynayan bu suya; önceden haşlanmış kuzu kemikli et ve önceden bir taşım kaynatılarak suyu süzülen cevizler ilave edilir. Daha sonra;
Köfte hazırlanışı;
Derince bir kaba rendelenmiş bir baş soğan, önceden tuzla ovulmuş kıyma, yıkanmış ve suyu süzülmüş kırık pirinç, 1tatlı kaşığı karabiber harmanlanarak güzelce karıştırılır. Fındık büyüklüğünde ki köfte topları kaynayan kemikli kuzu etinin ilave edildiği tencereye eklenir. En son olarak suda bekletilen çekirdekli üzümler ilave edilir. Baharat ve tuz eklendikten sonra bir-iki taşım kaynatılır ve servise hazır hale getirilir